Leniwe oko

Amblyopia, powszechnie znana jako leniwe oko, jest zaburzeniem widzenia, które pojawia się u bardzo małych dzieci – najczęściej u niemowląt. Dotyka ona zazwyczaj jedno oko, a przyczyny jej powstania mogą być przeróżne – od zmian w kształcie rogówki po brak równowagi w mięśniach oka. Dowiedz się, czym dokładnie jest amblyopia i jakie dokładnie objawy daje leniwe oko.

Leniwe oko – co to

Amblyopia, powszechnie znana jako “leniwe oko” jest zaburzeniem, które przyczynia się do niewłaściwego rozwoju oka. Najczęściej dolegliwość tę diagnozuje się u niemowląt, choć zaburzenie to może pojawić się też u niego starszych dzieci. Leniwe oko wynika z osłabionej i niewystarczającej pracy oka w okresie wczesnego rozwoju dziecka, a jej charakterystycznym objawem jest brak ostrości widzenia lub całkowity brak widzenia.

Stan ten może prowadzić do trwałego upośledzenia wzroku, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowany i leczony. Brak wyraźnego widzenia może spowodować, że pociecha będzie problem z rozpoznawaniem osób i przedmiotów w swoim otoczeniu.

W ramach normalnego procesu widzenia światło wpadające do oczu jest wysyłane jako sygnał nerwowy do mózgu. Amblyopia to stan, w którym mózg otrzymuje nierówne sygnały z oczu, a jedno oko nie działa prawidłowo. Powoduje to, że mózg ignoruje informacje z jednego oka i polega tylko na sygnałach z drugiego oka.

Co prowadzi do tego, że jedno oko ma zwykle lepszy wzrok niż drugie? To dlatego, że mózg wkłada więcej wysiłku w oko z zaburzeniem, czyniąc drugie „leniwym”. Prawdziwy problem nie leży więc w samym oku, ale w sygnałach wysyłanych do mózgu przez jego komórki nerwowe. Choć powstają one w sposób prawidłowy, to są nieprawidłowo wykrywane, co skutkuje tym, że reakcja oka jest wolniejsza.

Leniwe oko – objawy

Leniwe oko to schorzenie, które dotyka tylko jedno oko. Najczęstszymi objawami wskazującymi na amblyopię są:

• rozmazanie widzenia,
• osłabienie ruchomości gałek ocznych,
• brak skoordynowania pracy oczu,
• podwójne widzenie,
• problemy ze skupieniem oka ze schorzeniem,
• trudność z dostrzeganiem głębi obrazów,
• asymetryczne ustawienie oczu.

Uciekające oko – przyczyny

Leniwe oko to skutek słabego lub nieprawidłowo wykształconej współpracy pomiędzy okiem a mózgiem. Przyczyn amblyopii oka może być wiele, jednak najczęściej przyczyną schorzenia jest nieregularny kształt rogówki lub nieprawidłowe ustawienie oczu (zez).

Jakie wyróżniamy przyczyny amblyopii?

• Nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych, potocznie określane jako zez – sprawia, że obraz pojawiający się na siatkówce jest inny zarówno dla jednego, jak i dla drugiego oka, przez co mózg ma trudności z jego prawidłowym odbiorem. Aby usystematyzować uzyskanie obrazu, wyłącza sygnały docierające do słabszego oka.
• Różnowzroczność (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm) – wada refrakcji oka, kiedy to dochodzi do zaburzenia widzenia obuocznego. Zaburza ona przekaz informacji do mózgu, przez co dochodzi do dysproporcji w odbieranym obrazie. W efekcie dochodzi do dominacji jednego oka, przez co mózg zaczyna ignorować informacje pochodzące ze słabszego oka.

Oprócz powyższego, do przyczyn zespołu leniwego oka zaliczamy:

• słaba akomodacja oka lub jej brak,
• zaćma wrodzona,
• blizny na rogówce,
• urazy mechaniczne oka,
• zapalenie siatkówki,
• różnice w kształcie i wielkości oczu,
• zmętnienie soczewki,
• toksoplazmoza,
• okołoporodowy wylew siatkówki,
• wysięk w ciele szklistym.

Co ciekawe – syndrom leniwego oka pojawia się już w okresie niemowlęcym, przez co dorastające dzieci nie odczuwają zaburzenia, tylko przyzwyczajają się do wiedzenia tylko na jedno oko. Z racji, że postrzegają świat tylko przez jedno oko od urodzenia, nie mają one świadomości, że możliwe jest widzenie na dwoje oczu.

Amblyopia – leczenie

W leczeniu leniwego oka bardzo ważne jest odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza. Im szybciej schorzenie zostanie rozpoznane i podjęte zostanie leczenie, tym większa są szanse na wyleczenie. Korzystny wpływ na leczenie ma to, że organizm dziecko szybko się rozwija. W innym przypadku amblyopia pozostaje na całe życie, a z czasem prawidłowe widzenie zostanie zachowane tylko w zdrowym oku.

Leczenie leniwego oka polega na regularnym wykonywaniu poszczególnych ćwiczeń mięśni, które odpowiadają za poruszanie gałki ocznej oraz na zastosowaniu specjalnych okularów, które przysłaniają zdrowe oko, wymuszając tym samym pracę leniwego oka.

Leniwe oko u dorosłych

Amblyopia u dorosłych inaczej określana jest jako jednostronny zez. Często nazywana jest też uciekającym okiem, ponieważ nie posiada zdolności do stabilnego ukierunkowania wzroku w jednym miejscu, co skutkuje tym, że w mózgu nie dochodzi do reakcji na bodziec. Niestety w przypadku osób dorosłych nie jesteśmy w stanie wyleczyć leniwego oka za pomocą ćwiczeń ze względu na to, że wraz z wiekiem zanika plastyczność kory wzrokowej. Tutaj jedynym rozwiązaniem jest operacja, która musi być dostosowana do wady wzroku, jaka występuje w danym oku.

Leniwe oko u dzieci

Amblyopia u dzieci najczęściej dostrzegana jest podczas zajęć przedszkolnych lub szkolnych. Pedagodzy, którzy na co dzień pracują z dziećmi, potrafią zauważyć, że dziecko inaczej patrzy niż jego rówieśnicy, którzy nie mają żadnych wad wzroku. Leniwe oko u dziecka można poznać po tym, że przekrzywia ono głowę podczas wykonywania różnych czynności, mruży oczy lub przymyka jedno oko, aby lepiej zobaczyć obraz. Czasem zdarza się też tak, że syndrom leniwego oka jest wykrywany przy okazji profilaktycznych badań u okulisty.